İnternete bağlan, bağımlı olma!..



İnternet bağımlılığı nedir?

Özellikle COVID-19 Pandemisi ile daha da artan hız, süre ve yaygınlıkta; internet, bilgisayar, mobil cihazları kullanmadan hayatı sürdürmemiz neredeyse imkânsız hale geldi.
 

Dünya artık iş, üretim, eğitim, sağlık, eğlence, alışveriş, ilişkiler, iletişim vb. her şeyi ama gerçek anlamda her şeyi internet, bilgisayar, mobil cihazlar ve milyonlarca uygulama olmadan yaşayamayacak, en azından sürdüremeyecek durumda.
 
Tabii ki öncelikle elektrik, enerji kesilirse hayat tam anlamı ile durur, bu kesin. “Elektrik olmazsa dünya tam bir kaosa, felakete sürüklenir!” cümlesinin tartışılacak tarafı yok. Öte yandan bir de elektrik ve enerji var ama internet, mobil telefon, bilgisayar vb. yok durumunu düşünün. Eminim aşağı yukarı benzer yanıtları vereceksiniz. İnternetsiz bir dünyada da artık her şey durur… İnsanlık göktaşı çarpmışa döner…
 
Burası tamam da olayın bir de “bağımlılık” tarafı; her yararlı şeyin aşırısının ya da yanlış kullanımının yol açtığı gibi “zarara”, tahrip etmeye hatta faydasını sıfırlayıp yok etmeye doğru giden bir diğer ucu-boyutu var… Buna “İnternet Bağımlılığı” deniyor.  
 

Bağımlılığın geleneksel ve Google’a sorulduğunda karşımıza çıkan sözlük tanımı (internetten önce yapıldığı için) genel olarak “bir maddenin ruhsal, fiziksel ya da sosyal sorunlara yol açmasına rağmen, alımına devam edilmesi, bırakma isteğine karşılık bırakılamaması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamamasıdır. Bağımlılık kronik bir beyin hastalığıdır. ... Alınan madde miktarının giderek arttığı bir durumdur.” oluyor. Bu tarifteki madde kelimesini “internetle”, alma kelimesini de “kullanma” ile değiştirince “İnternet Bağımlılığına” dönüşüyor.

5 İNTERNET BAĞIMLILIĞI TÜRÜ



Bilimsel çevreler henüz bir internet bağımlılığını teşhis etmek için resmi ve tıbbi olarak kabul edilen net kriterler üzerinde hemfikir olmasalar da araştırmacılar belirli bilgisayar ve internet bağımlılığı türlerinin 5 alt kategorisini aşağıdaki şekilde özetliyor, tedavi için mutlaka doktora müracaat edilmesini, uzmanlara danışılmasını öneriyorlar.

1- Cybersex – Sanal Seks Bağımlılığı
 
Kelime zaten kendini açıklıyor. Online pornografiye, yetişkin web sitelerine, cinsel fantezi / sohbet odalarına, oyunlara ve seks amaçlı kullanılan web kamerası hizmetlerine olan takıntıya sanal seks bağımlılığı deniyor. Çoğunlukla kişinin gerçek dünyada cinsel, romantik veya yakın ilişkiler kurma becerisine, yakınlarına, hayatının tamamına zarar veriyor.

2- Online Faaliyet Bağımlılığı
 
Bu bağımlılık kumar, hisse senedi, kripto para ticareti, çevrimiçi müzayedeler (E-bay gibi) ve aşırısı son derece zararlı olabilecek online alışveriş gibi çevrimiçi etkileşimli bütün etkinlikleri kapsıyor. Bu alışkanlıklar kontrol kaybedildiğinde kişinin aşırı para harcamasına, varını-yoğunu kaybetmesine neden olarak yoğun stres yaratıyor ve finansal durumuna, işine, ilişkilerine, aile hayatına büyük darbeler indiriyor.

3- Sanal-Online İlişki Bağımlılığı
 
Siber veya çevrimiçi ilişki bağımlıları, internette ilişki kurmaya-sürdürmeye, çevrimiçi ilişkilere, sohbet odalarına, belirli ilgi alanlarına odaklı sosyal ağ sitelerine, birilerini gözetlemeye (stalk)  takıntılı olanlar. Bu profiller çoğu zaman gerçek kimliklerini, görünümlerini gizliyor, sahte kişiliklere bürünüyor, muhataplarını kandırıyor hatta dolandırıyorlar. Bunlara “catfish” deniyor. Sonuç malum; arkadaş, aile, akraba, iş ilişkilerinin zarar görmesi, kaybedilmesi…



4- Bilgi Arama, Düzenleme Bağımlılığı

İnternetin zengin, çabuk veri ve bilgi sağlama özelliğinin kontrol edilemez bir arama, veri toplama ve düzenleme dürtüsüne dönüşmesine “Bilgi Arama, Düzenleme Bağımlılığı” deniyor. Bu bağımlılık türü gerçek hayattaki aşırı titizlik, detaycılık, merak, paranoya, tertip-temizlik hastalıkları gibi obsesif eğilimlerin bir yansıması olarak da açıklanıyor. Önlenemeyen ve aşırıya kaçan bilgi arama, konsantrasyon, odaklanma kaybının yanı sıra iş üretkenliğini azaltırken her türlü ilişkiye de tahripkar zararlar veriyor.  

5- Bilgisayar veya Oyun Bağımlılığı
 
İlk keşfedilen, fark edilen bağımlılık türü “online oyunlar” olduğu için internet, bilgisayar bağımlılığı denince ilk akla gelen şey çoğunlukla “online oyun bağımlılığı” oluyordu. Gençlerle, çocuklarla özdeşleşiyordu. Oysa artık diğer bağımlılıklardan sadece biri ve yalnızca gençler değil, birkaç yaşındaki bebeklerden, yaşlılara kadar her kesimi sarmış durumda. İlaveten tüm diğer zararlarının yanında belki de uzun saatler hareketsiz ve yamuk oturmanın ya da belli organları yanlış-aşırı kullanmanın ortopedik-fiziksel sakatlıklara da yol açması nedeniyle en zararlılarından biri.
 
Kaynak: https://bit.ly/3lMJUcJ

Bu yazı Posta Gazetesi için yazılmıştır. Yazının linki buradadır.

Orijinal yazıyı büyüterek okumak için aşağıdaki kupüre tıklayınız.

******************

Ufuk Tarhan'ın T-İnsan kitabı için > http://www.t-insan.com
Bireysel Antrenörlük almak için > https://goo.gl/6RfGXa 
Stratejik Danışmanlık, İş Tasarımı ve Avatarlığı hizmetlerimizden yararlanmak isterseniz;  lütfen > burayı tıklayınız 
Hizmetlerimiz & Eğitim &  Seminerlerimiz     I     M-GEN Resmi Sitesi (Referans ve Projelerimiz)
Ufuk Tarhan´ın yazı ve haberlerini  LinkedIn, Instagram, Facebook, YouTube, Twitter 'dan takip edebilirsiniz.